این کتاب پیرامون زندگی سردار جنگل، شهید میرزا کوچکخان و نهضت جنگل، است. با اینکه از اولین چاپ این کتاب نزدیک به ۵۰ سال میگذرد ولی هنوز کاملترین و مستندترین کتابی که پیرامون میرزا کوچک نوشته شده همین کتاب است.
ویژگی برجسته این کتاب آن است که نویسنده کتاب “ابراهیم فخرایی”، خود از سران مجاهدین جنگل بوده و در بسیاری از وقایع حضور داشته. دیگر اینکه دقت و حساسیت مؤلف رعایت بیطرفی از نکات دیگر کتاب است.فصل اول و دوم این کتاب درباره شخصیت میرزا کوچکخان و آراء و افکار اوست. سپس به ترتیب تاریخ شروع به ذکر وقایع میکند. فصل آخر کتاب هم فصل انتقادات و احتجاجات است که در آن به بسیاری از شبهات و غرضهای مخالفان پرداخته شده است.
در این کتاب نقش خیانت بار انگلیس و شوروی و چگونگی اتحاد دو ابرقدرت برای نابودی نهضت جنگل به خوبی بیان شده است. استفاده از عکسهای بکر و ناب در تعداد زیاد در صفحات کتاب، مطالب را جذابتر و خواندنی تر کرده است.
جالب است بدانیم این کتاب در زمانی تألیف شده که حاکمیت ایران، میرزا کوچکخان را یک اغتشاشگر و نهضت گیلان را یک اغتشاش تلقی میکرد.
درباره نویسنده :
ابراهیم رضازاده فخرایی (۱۲۷۸ رشت – ۱۶ بهمن ۱۳۶۶ تهران)، معلم، روزنامهنگار، وکیل و پژوهنده ایرانی بود. او کمیسر فرهنگی جمهوری شوروی گیلان بود.
پدر اش حاج رضا، تاجری در رشت و یکی از اعضای انجمن ایالتی گیلان در جریان انقلاب مشروطیت بود. او تحصیلات اش را در یک مکتب محلی آغازید و در سن پنج سالگی تحصیلات مدرن را در مدارس ابتدایی مجیدیه و اتفاق و مدرسه راهنمایی شمس پی گرفت. در سن ۱۶ سالگی به مجرد تکمیل کلاس هشتم، برای ادامه تحصیل به کالج پتریرکله بیروت رفت ولی گسترش جنگ جهانی اول او را مجبور کرد پس از ۱۷ ماه به ایران برگردد. در تهران او در دبیرستانهای سیروس و دارالفنون تحصیل کرد جایی که در آن مدرک کلاس دهم را گرفت. در تابستان ۱۹۱۸ او رفت تا میرزا کوچک خان، رهبر نهضت جنگل را در مرکز فرماندهی کل او در گوراب زرمیخ ببیند. او به نهضت پیوست و تا شکست آن در پاییز ۱۹۲۱ با آن باقی ماند و نهایتاً سرپرست امور فرهنگی آن شد.
او در تهران درگذشت و به خاک سپرده شد، ولی در سال ۱۳۷۰ شمسی بقایای جنازهاش به رشت منتقل شد و دوباره در نزدیکی مقبره میرزا کوچک خان به خاک سپرده شد. روحش شاد.