صادق کوچکپور یکی از سرداران مردمی قیام جنگل بود که در سال 1275 شمسی در فومن متولد شد. بعد از فوت پدرش در دوسالگی، در هفتسالگی او را به رشت آوردند و به دست عمویش سپردند و تحت سرپرستی عمو به تحصیل پرداخت. او در مدرسهای به نام «وطن» که به سبک جدید ایجاد شده بود و مدیرش از انقلابیون معروف به نام «لارودی» بود، تحصیل کرد. در هفدهسالگی برای ادامه تحصیلات به تهران آمد. در این زمان میرزا کوچک خان که جزء یکی از فرماندهان شبهنظامیان «کمیته ستار» رشت، تحت فرماندهی کل معزالسلطان (سردار محی) بود، پس از فتح تهران در این شهر اقامت داشت. کوچکپور با میرزا ملاقات کرد و با کمک و معرفی او وارد مدرسه دارالفنون شد و در رشته معلمی مشغول تحصیل شد. در ایامی که میرزا به رشت آمده تا مقدمه قیام را فراهم کند، با او ملاقات کرد و درباره قیام بر ضد بیگانگان و حاکمیت فاسد قاجار گفتگو کردند. میرزا رابطه صادقخان را با اسکندرخان و وقارالسلطنه که هر دو از کوشندگان انقلاب مشروطیت بودند برقرار کرد. کار اینان تهیه تفنگ و فشنگ و انتقال آن به جنگل بود. پس از اعدام حشمتخان در سال 1298، صادقخان با لباس مبدل و تغییر ظاهر از راه تنکابن به رشت وارد شد و چند ماه منزل عمویش پنهانی زندگی کرد تا اوضاع اندکی آرام شد. او پس از ماهها خانهنشینی و زندگی مخفی کمکم و با احتیاط به «انجمن فرهنگ» رفت و در آنجا مشغول کارهای فرهنگی و هنری شد …. صادقخان کوچکپور در نهایت پس از سالها تبعید و زندانی شدن و …. در سال 1355 در تهران درگذشت. این کتاب دربرگیرنده خاطرات اوست که در سه بخش سامان یافته است. بخش اول به زندگی او از تولد تا آخرین روزهای نهضت جنگل اختصاص دارد. بخش دوم درباره خاطرات او از اوضاع فرهنگی ـ اجتماعی گیلان است و در بخش سوم اسناد تاریخی و عکسهایی از نهضت و صادقخان آورده شده است.
نهضت جنگل و اوضاع فرهنگی – اجتماعی گیلان و قزوين
صادق کوچکپور
5 آذر 1401